CHP "Sol" mu ki?

T�rkiye, ‘e-muht?ra’ sonras?nda bir kez daha ala bora oldu. Sokak tabiriyle ‘at izi, it izine kar??t?’ durdu. Ne var ki, k?s?r tart??malar i�inde kimin ne s�yledi?inden �ok, neden s�yledi?i, neyi hedefledi?i �rtbas edildi.

15 May�s 2007 17:45

Türkiye, ‘e-muht?ra’ sonras?nda bir kez daha ala bora oldu. Sokak tabiriyle ‘at izi, it izine kar??t?’ durdu.

Ne var ki, k?s?r tart??malar içinde kimin ne söyledi?inden çok, neden söyledi?i, neyi hedefledi?i örtbas edildi.

Kimileri ‘demokrasi’ nutuklar? atarken, kimileri de ‘ülkenin karanl??a gitti?ini’ savunarak sokaklara indi. Ya?ananlar, incir kabu?unu doldurmayacak bu tart??malar s?ras?nda ‘kör topal i?leyen demokrasi kesintiye mi u?ruyor?’ sorusunun sorulmas?na neden oldu. Bu süreçte, Cumhuriyetin kurucu iradesinin ortaya ç?kard??? yap?, yani Cumhuriyet Halk Partisi ortal??? alevlendirmek için elinden geleni yapt?. CHP, Genelkurmay'?n gece yar?s? aç?klamas? ve cumhurba?kanl??? seçimlerinde ortaya koydu?u tav?r sebebiyle dünya solunun da tepkisini çekti. Avrupal? sosyalistler, CHP’nin Sosyalist Enternasyonal’den ihraç edilmesi gerekti?ini dile getirmeye ba?lad?lar.

Sorulan sorular?n konseptin genel kapsam?n? da belirledi?i böylesi bir süreçte, konunun as?l kayna??na yöneltilecek do?ru bir soruyla CHP’nin durumunu irdeleyelim. CHP’nin solculu?u kurulu?undan bu yana tart??mal?d?r. Bu aç?dan bakt???m?zda da, do?ru soru, “CHP hiç sol oldu mu?” ?eklindeki sorudur. Çünkü CHP, Osmanl? bakiyesi olarak Türkiye Cumhuriyeti kuruldu?unda, dönemin ola?anüstü ?artlar?nda kurulmu? bir devlet partisidir. Zaten, bugün temsil etti?i “misyonu” icra etmesi için kurulmu?tu.

Ancak, de?i?en süreç içinde de?i?meden, kendisini sürekli olarak sistemin merkezinde konumland?ran CHP, yeni konseptlere kapal? yap?s? dolay?s?yla ça?da? demokrasiye geçi? sürecinde bir “kriz üretim merkezi” olmaktan bir türlü kurtulamad?, ya da kurtulmak istemedi.

Türkiye Cumhuriyeti kurulmadan önce Osmanl?’da Bat?l?la?man?n öncüsü olan ?ttihatç?lar, özellikle milliyetçilik ak?m?ndan etkilenmi?lerdi. Buna göre de kendi fikri alt yap?lar?n? bu söylem üzerine kurmu?lard?. ??te bu zihniyetin ürünü olarak ortaya ç?kan Cumhuriyet Halk Partisi, kuruldu?u günden bu yana sistem merkezli, statükocu bir temele dayanm?? ve dolay?s?yla hiçbir zaman sol parti olamam??t?r. Öyle ki, CHP’nin içinden palazlanarak ç?kan DSP bile, farkl? bir söylem geli?tirmek yerine, bütün siyasi argümanlar?n? ayn? statükocu temeller üzerine oturttu. CHP’de Genel Ba?kanl?k yapan Bülent Ecevit’in bu parti içerisinden ç?kmas?, CHP içerisindeki merkeziyetçi vurgunun ?iddetini aç?klamak için yeterlidir.

Özellikle ?smet ?nönü döneminden sonra CHP kendini sol olarak konumland?rmaya ve halkta bu yönde bir alg? olu?turmaya çal??m?? ve bunu bir ölçüde ba?arm??t?r. E?er sol paradigman?n vazetti?i fikirlere bakarsak, CHP’nin bu fikirlerle uzaktan yak?ndan bir ilgisinin olmad???n? görürüz. �öyle ki “sol”, söylemlerinde her zaman ezilmi?in, i?çinin, çal??an kesimin ve köylünün derdini dile getirerek kavramsal dünyas?n? “emek” vurgusuyla somutla?t?rm??t?r.

Sol ideolojinin kavramlar?nda ve eylemlerinde sosyal demokrat, demokrat sol, özgürlükçü, e?itlikçi, geni? halk kitlelerinin yarar?na sosyal ve ekonomik düzenlemeler her zaman ön planda olmu?tur. Daha radikal olan sosyalistlerden sonra ortaya ç?kan Herbert Marcuse’nin fikir babal???n? yapt??? yeni solun post modern söylemlerinde bile, CHP’nin bugün temsil etti?i misyon ve söylemden k?r?nt? bulmak mümkün de?ildir. Çünkü CHP kuruldu?u günden bu yana her zaman burjuvazinin partisi oldu, geni? halk kitlelerine, emekçi çevrelere ve sivil yap?lara sadece uzak durmakla kalmad?, ayn? zamanda bu kesimleri d??lad?.

CHP genel kabul gören bir tabirle, Anadolu insan?na ve i?çi s?n?f?na her zaman “öteki” olarak yakla?t? ve bir kilo pirince muhtaç olan gariban ve fakir halk?n taleplerini görmezden geldi. Bu nedenle de, neredeyse Cumhuriyetin kurulmas?yla ya??t olan CHP, hiçbir dönemde halk? tam olarak kucaklayamad? ve bunun sonucu olarak da halk?n deste?ini tam olarak alamad?. CHP, ola?anüstü dönemlerden ve darbelerden medet umdu ve bazen de bizzat bu dönemlerin haz?rlay?c?s? oldu. Türkiye’de CHP’nin temsil etti?i net bir ideolojinin varl???ndan bile söz etmek mümkün de?ildir. Dönemin ?artlar?na göre kurulmu? nevzuhur bir partidir o kadar. Bu yüzden ben, Avrupal? parlamenterlerin CHP’nin art?k sol olmad??? görü?üne kat?lm?yorum. Çünkü, CHP hiçbir zaman sol olmad?.